*مداح توهین‌کننده به مقدسات اهل سنت دشمن کشور است

*وظیفەی من رفع محرومیت‌های قومی و مذهبی است

اشارە: هرچه دربارەی عملکرد و دیدگاه‌های علی یونسی بیشتر مطالعه می‌کنیم او را جمع اضداد می‌بینیم. گاهی چنان دموکرات و نواندیش می‌شود که هیچ روشنفکری را پای رسیدن به وی نیست و گاهی هم می‌شنوی چنان اقتدارآمیز در برابر تمامیت‌خواهی افراطیون و خودسر‌ها ایستاده است که مشابه آن‌را از طرف دیگران نشنیده‌اید. شاید همین خصوصیت بارز یونسی این روحانی نواندیش مقتدر را به دشمن درجەی یک افراطیون خودسر تبدیل کرده است. جریانی که با توسل به توپخانەی رسانه‌ای و التهاب سیاسی یونسی را از حضور در دولت روحانی دور کرد. این‌ روز‌ها خود را به آب و آتش می‌زند تا شاید بتواند کلید تدبیر و امید دولت را ناکار آمد کرده و جریان اعتدال را زمین‌گیر کند. اما یونسی این اقدامات را دست و پا زدن و واکنشی از روی احساس خطر می‌داند و می‌گوید: «بدون انتقاد به خودکامگی می‌رسیم» و در عین حال از دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی می‌خواهد که افراطیون را در لباس هر مذهب و جریانی کنترل کنند. او که در گفت‌و‌گو با «قانون» زوایای مختلف مسٶولیت جدید خود یعنی دستیاری ویژەی رییس‌جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی را تشریح می‌کند، این سمت را «مسٶولیتی پیچیده و چند ضلعی و گام نهادن در زمینی سنگلاخ، ناهموار و مین‌گذاری شده» روایت می‌کند. 

 

-شما در مرکز تحقیقات، معاونت فقهی و حقوقی را برعهده داشتید، بعد از انتخابات نیز مسٶولیت کمیسیون سیاسی به عهدەی شما گذاشته شد، به نظر می‌رسید به خاطر سابقەی همکاری و آشنایی شما با آقای روحانی شما در کابینەی ‌ایشان حضور داشته باشید اما کار‌شکنی‌ها مانع از آن شد. سرانجام به عنوان معاون ویژەی رییس‌جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی تعیین شدید، علی یونسی با ‌شناختی که از او وجود دارد چه کاری قرار است که در‌ این‌ جایگاه صورت دهد؟ 

قبل از هر چیزی باید بگویم که روزنامەی قانون رویکردی مناسب در انتخابات داشته است و می‌خواهم‌ اینجا از ‌این رسانه تشکر کنم. اما سٶال شما در واقع چندین سٶال را در بر می‌گیرد. حضور و همکاری من در جریان انتخابات، به هدف حضور در کابینه نبود. هدفی که ما به دنبال آن بودیم تغییر وضعیت گذشته بود. وضعیت فاجعەآمیز گذشته که همەی کیان ملی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ‌ایران را در معرض خطر قرار داده بود. وضعیتی که اگر انتخابات آن را تغییر نمی‌داد هیچ فرصت دیگری قادر به تغییر آن نبود. یأسی روز افزون بر کشور مسلط شده بود، بسیاری از احزاب سیاسی مأیوس و برای شرکت تردید داشتند اما سرانجام انتخابات با شور و هیجان عمومی و حضور همگانی و با مشارکت حداکثری مرزنشینان و اقلیت‌های قومی و دینی و احزاب برگزار شد و نتیجەی آن منجر به تغییر وضعیت گذشته گردید. امیدوارم که مشکلات پیچیدەی هشت سال گذشته با تدبیر و عقلانیت یکی پس از دیگری رفع شود. امروز شما به عنوان خبرنگار با احساس امنیتی حضور دارید که پیش از انتخابات آن‌را احساس نمی‌کردید، ‌این بخشی از دستاورد فوری و زودرس انتخابات اخیر است. بنابراین حضور ما در انتخابات به امید تشکیل کابینه‌ای بود که امید مردم را نسبت به آینده تأمین کند نه به امید حضور یافتن در کابینه. امروز هم وظیفەی خود می‌دانم که از‌این دولت حمایت و با آن همکاری کنم. 

 

-چه شد که جایگاه دستیار ویژەی رئیس‌جمهور در امور اقلیت‌ها و اقوام برای اولین بار در جمهوری اسلامی تأسیس شد؟ 

دولت باید مظهر وحدت ملی باشد، امنیت ملی را تأمین کند و توسعەی ملی را در تمام مناطق گسترش دهد. همانطور که آقای روحانی بعد از انتخابات بار‌ها تأکید کرده است وعده‌های او جنبەی تشریفات و تبلیغاتی نداشته بلکه اعتقاد راسخ‌ ایشان بوده است. یکی از وعده‌های رییس‌جمهور رفع محرومیت‌ها و تحقق مطالبات قانونی اقوام و اقلیت‌ها در کشور بوده است. در بسیاری از مناطق کشور گرایش‌های قومی و مذهبی و نیز محدودیت‌هایی وجود دارد. ‌این محرومیت‌ها اگرچه خواست حکومت، دولت، نظام و جمهوری اسلامی نیست اما به دلایلی همواره وجود داشته‌اند. اکنون دولت تدبیر و امید درصدد رفع آن‌ها برآمده و پیگیری ‌این مسٶولیت به من سپرده شده است. مسٶولیت مذکور، مسٶولیتی پیچیده و چند ضلعی است. به بیانی دیگر گام نهادن در زمینی سنگلاخ، ناهموار و مین‌گذاری شده است و من با همەی سختی‌های پیش رو با اتکا به لطف خدا و یاری جستن از فرمایشات و رهنمودهای مقام معظم رهبری قدم در این راه گذاشتم چرا که آن را ضرورتی برای کشور می‌دانم. 

 

-حدود وظائف و اختیارات دستیار ویژەی رییس‌جمهور در امور اقلیت‌ها و اقوام چیست؟ 

رییس‌جمهور من را به طور ویژه مأمور به پیگیری تحقق مطالبات اقلیت‌ها و اقوام کرده است. عمدەی محرومیت‌های اقلیت‌ها  و اقوام در گزینش‌ها و انتصابات می‌باشد توقع آن‌ها، توقعی قانونی است. اقلیت‌های مذهبی و دینی انتظار دارند بتوانند مانند هر شهروند‌ ایرانی از فرصت‌ها و موقعیت‌ها برای احراز یک موقعیت شغلی استفاده کنند. به بیانی دیگر همانطور که در قانون اساسی آمده است هر کس که شایستگی برای احراز یک موقعیت شغلی دارد نباید از آن محروم گردد. همچنین برای ارتقا در تمام درجه‌های شغلی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی هیچگونه مانع و محدودیتی به لحاظ قومی و دینی نباید وجود داشته باشد. آن‌ها می‌خواهند که برای انجام مراسم دینی خود از جانب دولت حمایت شوند و مراسم دینی خود را با امنیت برگزار کنند. البته در بیش از٩٨ درصد از مناطق کشور، محدودیت و مشکلی برای برگزاری مراسم دینی اقلیت‌ها وجود ندارد، اما گاهی در بعضی از نقاط کشور ممکن است سلیقه‌هایی بر خلاف حاکمیت جریان داشته باشد که‌ ایجاد محدودیت کند. دولت مصمم است که ‌این محدودیت‌ها را از میان بردارد. حق آزادی انجام مراسم دینی و مذهبی برای همەی شهروندان‌ایرانی باید به رسمیت شناخته شود. شأن جمهوری اسلامی نیست که افرادی برای انجام فرایض دینی خود مورد مخالفت با گروه‌های تندرو قرار گیرند. آنچه گاهی اتفاق افتاده است مانند تخریب بعضی از اماکن مذهبی، به هیچ وجه مورد تأیید جمهوری اسلامی نیست. 

وزارت کشور و نیروی انتظامی باید مانع تعرض گروه‌های افراطی و خودسر شوند. کنیسه‌ها، کلیسا‌ها، جم خانه‌ها مراکزی که نوعی آیین دینی و مذهبی در آن‌ها انجام می‌شود، مورد احترام نظام جمهوری اسلامی بوده و براساس قانون اساسی کشور باید از امنیت کامل برخوردار باشند. به خصوص اهل سنت ‌ایران، که تعداد کثیری از هموطنان کرد، بلوچ و ترکمن ما را شامل می‌شوند. آن‌ها از قدیمی‌ترین و اصلیترین اقوامند که شدیداً علاقه‌مند به اهل بیت و جمهوری اسلامی هستند. ‌این اقوام از نجیب‌ترین افراد ‌ایرانی هستند آن‌ها در انقلاب، جنگ و اکنون در تحمل سختی‌های ناشی از تحریم‌ها مشارکت داشته‌اند و دلیلی برای محرومیت آن‌ها در ارتقا و مدیریت کشور در تمام سطوح و توسعه و مناصب علمی واقتصادی وجود ندارد. تنها کسانی که برای امنیت و وحدت کشور‌ایجاد اخلال می‌کنند حق مشارکت در مدیریت را ندارند کسانی که مروج اندیشه‌ها و روش‌های افراطی مثل وهابیت، گروه‌های تندرو سلفی و... هستند باید کنترل گردند. ما با هر تندرویی مخالف هستیم، تندروهای اهل سنت مانند تندروهای شیعه دو روی یک روی سکه هستند که به امنیت و توسعەی کشور لطمه می‌زنند گاهی یکی دلیل وجود دیگری است مداحی که بر خلاف تحریم مقام معظم رهبری به مقدسات اهل‌سنت متعرض می‌شود در واقع دشمن کشور است. او کسی است که با ‌ایجاد تحریکات آب به آسیاب دشمن می‌ریزد. وظیفەی سازمان اطلاعات است که گروه‌های تندرو شیعه را نیز مانند گروه‌های تندرو اهل سنت کنترل کند. ‌این دو گروه هستند که امنیت و توسعه و وحدت ملی را تهدید می‌کنند. 

 

-علی یونسی چهره‌ای است که بر قانون‌گرایی تأکید بسیار دارد و زمانی که وزیر اطلاعات بودی از موازی کاری شاکی بودی قطعاً هم اکنون نمی‌خواهید شائبەی موازی کاری پیش آید می‌خواهیم بدانیم تدبیر شما در‌این راستا چیست؟ 

من معتقدم که موازی کاری همواره از علل ناکامی اقلیت‌ها و قومیت‌ها بوده است. پرهیز از هر گونه موازی کاری از اصول اصلی ماست. من در ‌این مسٶولیت متصدی هیچ عملی نخواهم بود تنها پیگیر نظرات، مطالبات و اقدامات اقلیت‌ها و اقوام خواهم بود. 

من به هیچ وجه تصمیم به‌ ایجاد تشکیلات خاصی ندارم. قصد ما‌ ایجاد سازمانی موازی سازمان‌های دیگر نیست. آنچه که رئیس‌جمهور خواسته است در واقع باید توسط وزارت کشور، ارشاد، آموزش و پرورش و سازمان‌های مختلف اجرا شود. چنانچه سازمان‌های دولتی و وزارتخانه‌های مختلف وظایف خود را تمام و کمال انجام دهند احتیاجی به ‌این دستیاری نیست. اگر رئیس‌جمهوری زمان لازم را در اختیار داشته باشد باید شخصاً به‌این وظیفه عمل کند. یعنی با علما، فرهیختگان، دانشمندان و نمایندگان اقلیت‌ها دیدار کند، مطالبات و طرح‌های آن‌ها را مورد توجه قرار دهد و دستورات لازم را صادر کند. به دلیل حجم بالای مسٶولیت‌ها و وظایف رئیس‌جمهور من وظیفەی پیگیری احقاق حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی را در ‌این ‌جایگاه به عهده خواهم داشت و از وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی می‌خواهم که برای جذب و ادای حقوق و تأمین مطالبات اقلیت‌های قومی و مذهبی همکاری لازم را انجام دهند. چنانچه اداره و سازمانی در مقابل مطالبات بحق آن‌ها کارشکنی کند به رییس‌جمهور منتقل خواهم کرد تا برخورد لازم صورت گیرد. 

 

-شما خودتان هم بر‌ این باور هستید که ‌این مسٶولیت در نتیجه کم‌کاری ارگان‌ها و سازمان‌های ذیربط به وجود آمده است؟ 

شاید خیلی از سازمان‌ها انگیزه‌ای برای توجه به ‌این حقوق را داشته باشند اما موانعی وجود دارد که رفع آن‌ها کمک و حمایت رییس‌جمهور را می‌طلبد. حمایت رییس‌جمهور و دستیار ویژەی او باعث شده است که امروز بعضی از دستگاه‌ها در ‌این راستا خود پیشقدم شوند. در ‌اینجا لازم می‌دانم که از وزیر محترم نفت تشکر کنم. وزیری که خود برخاسته از قوم اصیل و نجیب کرد می‌باشد وی بسیار هوشمندانه عمل کرد و یکی از معاونان خود را از اهالی سنت انتخاب کرد. نمی‌خواهم بگویم که مطالبات اقلیت‌ها تنها با انتصاب شخصی در جایگاه ویژەی اجتماعی و سیاسی حل خواهد شد، اما باید احساس عمیق محروم بودن اقلیت‌ها از احراز شغل‌های مهم دولتی که با مرور زمان ریشەدار شده است از بین برود. ما می‌دانیم که چه بسا در امور مربوط به اقلیت‌ها فردی غیر اقلیت قابلیت و عملکرد مٶثرتری داشته باشد اما‌ اینجا احترام به خواست مردم در اولویت قرار دارد. امروز در بعضی مناطق انتظار پاسخ به یک نیاز روحی و تاریخی وجود دارد تا به امید روزی که کلمه اکثریت و اقلیت از میان برداشته و شایستەسالاری ملاک شود یعنی‌‌‌ همان چیزی که قانون اساسی پیش‌بینی کرده است. 

 

-برنامه‌های شما برای اقوام و اقلیت‌ها بیشتر در کدامیک از حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تأکید دارد؟ 

تأکید من اول بر حوزەی فرهنگی است از نظر اقتصادی تمام دولت‌های پیشین سعی بر‌ این داشتند که توسعەی اقتصادی را در مناطق محروم در اولویت قرار دهند. کردستان اگرچه هنوز نیاز به گسترش و توسعه دارد اما وضعیت آن نسبت به گذشته بسیار پیشرفت کرده است. محرومیت مناطق قومی به دلیل قومیت آن‌ها نیست. به عنوان مثال لرستان و‌ ایلام از کردستان محروم‌ترند به نظر من ‌این استان‌ها از استان سیستان ‌و ‌بلوچستان هم محرومترند. محرومیت مردم لرستان و‌ ایلام به دلیل لر بودن آن‌ها نیست همانطور که محرومیت موجود در کردستان و سیستان هم به دلیل کرد بودن و بلوچ بودن آن‌ها نیست. در استان تهران هم مناطق محروم بسیاری وجود دارد. دولت برای توسعەی اقتصادی باید اولویت خود را برای مناطق محروم و مرزی مرزنشین قرار دهد سیاست دولت فعلی نیز در‌این راستا قرار گرفته است همانطور که دولت‌های پیشین نیز قدم‌های مٶثر را در ‌این مسیر برداشته‌اند. من مشکل اصلی را موانع فرهنگی می‌دانم که درک اقلیت و اکثریت می‌شود. حضور نمایندگان اقلیت در مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان باید الگوی سایر موارد باشد. 

 

-برنامەی شما در‌این رابطه چیست؟ 

در‌ این راستا ما در حال مذاکره با همەی صاحب‌نظران قومی، نمایندگان ادوار و شخصیت‌های قومی، دانشمندان، جامعه‌شناسان و جمعیت‌شناسان هستیم همچنین در حال دریافت مطالبات آن‌ها از نهادهای مختلف حکومت هستیم. وزارت کشور، وزارت اطلاعات و شورای امنیت ملی اطلاعات مفید و خوبی در‌ این زمینه دارند. اما کارهای اساسی نیاز به مطالعات دقیق‌تری دارند. 

 

-شما به عنوان کسی که دورەی اصلاحات وزیر اطلاعات بودید، مجموع رفتارهای اخیر نظیر پرتاب کفش در بازگشت سفر رئیس‌جمهور، بر هم زدن سفر آقای ‌هاشمی، جریان‌سازی رسانه‌ای شدید علیه آقای روحانی، تهمت‌های روزنامەی کیهان بر علیه آقای ظریف را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 

این رفتار‌ها ادامەی بداخلاقی‌هایی است که سالیان سال است در کشور ما وجود داشته است و در هشت سال دولت آقای احمدی‌نژاد به اوج خود رسید. اقلیت افراطی که خود احساس خطر می‌کند با برقراری دولت آقای روحانی به حاشیه رفته است. اعمالی که آن‌ها امروز انجام می‌دهند دست و پا زدنی بیش نیست. البته انتقاد لازمەی رشد و توسعەی کشور است بدون انتقاد به خودکامگی می‌رسیم. آنچه باید در نظر گرفت روش منطقی انتقاد است. اعتراض در چارچوب قانون نیز قابل قبول و حتی مفید است. آنچه هرگز پذیرفتنی نیست کارشکنی، بداخلاقی، بدگویی، سنگ‌اندازی، توهین و اهانت است که جلوه‌های ناخوشایند سیاسی دارد. ‌این رفتار که برای بسیاری دکان کسب و کار گشته است متأسفانه امروز در کشور ما ریشه دوانیده است.